Willewiis logo
Icoon spraak

Spraak

Spraak houdt in: de uitspraak van klanken, woorden en zinnen. Klanken worden niet of niet goed uitgesproken, iemand slist, of er is sprake van stotteren of broddelen. Dit kan ervoor zorgen dat iemand minder goed verstaanbaar is, wat frustrerend kan zijn.

Het verkeerd uitspreken van klanken wordt door ons ook wel articulatieproblemen genoemd.

De logopedist brengt middels een articulatiescreening of een ander onderzoek de spraak in beeld en observeert de mondmotoriek.

Articulatie

Articulatie is de manier van uitspreken van de klanken. Wanneer klanken of klankcombinaties niet goed worden uitgesproken, kan de logopedist helpen. Het kan bijvoorbeeld zijn dat dat klanken worden weggelaten of omgewisseld of dat de [r] nog niet lukt. Ook zijn er mensen die door de neus spreken (nasaal).

Er wordt eerst bekeken welke klanken lukken en welke nog lastig zijn. Vervolgens wordt een behandelplan besproken en opgesteld. Er wordt getraind in het herkennen en uitspreken van de klanken en klankcombinaties.

PROMPT

PROMPT is een aanraak-gevoel (tactiel-kinesthetische) behandeltechniek voor de therapie van problemen met spraakmotoriek. De logopedist gebruikt hierbij een hand voor steun aan het hoofd van het kind en een hand voor het laten bewegen van de mond. Zo voelt het kind de juiste volgorde van bewegingen die nodig zijn voor de vorming van spraakklanken en woorden. PROMPT wordt toegepast als een methode bij de verbetering van spraakproductie van volwassenen en kinderen met diverse stoornissen. PROMPT kan worden ingezet bij onder andere articulatiestoornissen, verbale ontwikkelingsdyspraxie, spraakapraxie en spraakontwikkelingsstoornissen. Helga heeft deze cursus gevolgd.

Slissen en lispelen

Bij slissen of lispelen wordt de [s] of andere klanken verkeerd uitgesproken. Dit kan komen door te slappe tongspieren, te weinig beheersing van de tongmotoriek of het verkeerd aanleren van de [s]. De logopedist onderzoekt de oorzaak van het slissen.

Met oefeningen van de mondmotoriek worden de spieren in de mond versterkt en geleerd de tong op de juiste wijze te gebruiken.

Selectief mutisme

Extreme spreekangst wordt ook wel selectief mutisme genoemd. Selectief mutisme is een angststoornis waarbij een kind in sommige situaties niet 'kan' praten. Vaak praat het kind thuis veel en in sociale situaties niet of nauwelijks, ook al zijn ze bekend met de situatie en de mensen. Het lijkt alsof het kind dichtklapt of blokkeert. Dit begint meestal tussen de drie en vijf jaar, in veel gevallen wanneer het kind net naar school gaat. Het komt meer voor bij meisjes dan bij jongens. 

Er wordt gesproken van selectief mutisme wanneer:

  • Het kind consequent niet spreekt in bepaalde sociale situaties waarin het wel verwacht wordt te spreken,  zoals op school, in de winkel etc.
  • Het kind kan en wil wel praten in situaties waar het zich op het gemak voelt, bijvoorbeeld thuis of bij vrienden.  Het kind spreekt de taal voldoende.
  • Het kind zwijgt een maand of langer in bepaalde situaties, voor tweetalige kinderen langer dan 6 maanden.
  • Het kind wordt belemmerd in zijn ontwikkeling op school of in een andere omgeving met andere kinderen of volwassenen.

Broddelen

Broddelen is gekenmerkt door niet-vloeiende of aritmische, moeilijk verstaanbare spraak. Opvallend zijn een slappe uitspraak, hoog spreektempo, het ineenschuiven van woorden, bijvoorbeeld ‘tevisie’ in plaats van ‘televisie’. Ook stopwoordjes, snelle woordherhalingen en klankherhalingen zijn signalen van broddelen. De oorzaak van broddelen ligt aan een onvoldoende rijping van het centraal zenuwstelsel.

Meer informatie over articulatie of broddelen? Neem contact op met onze logopedisten:

Stotteren

Stotteren is een spraakstoornis waarbij het vloeiende verloop van de spraakbeweging gestoord is. Klanken of lettergrepen worden herhaald of verlengd. Soms worden ze er met veel spanning uit geperst. Bij stotteren spelen zowel erfelijke factoren als omgevings- en sociaal-emotioneel factoren mee.

Bij kinderen worden de ouders/verzorgers en vaak ook het gezin altijd bij de behandeling betrokken. Bij jonge kinderen bestaat de begeleiding uit indirecte therapie, waarbij de omgeving van het kind adviezen krijgt en begeleid wordt in de communicatie met het kind.

Bij oudere kinderen en volwassenen wordt ook gekeken naar de manier waarop de persoon omgaat met het onvloeiend spreken en hoe de directe omgeving reageert op het stotteren. Er wordt gezamenlijk een behandelplan opgesteld. Dit kan het verbeteren van de spreekvaardigheden inhouden, alsook het veranderen van de beleving van het stotteren.

Met de Screenings Lijst voor Stotteren (SLS), in te vullen bij kinderen van 2-6 jaar, kan worden bekeken of het nodig is een logopedist in te schakelen.

Meer informatie over stotteren? Neem contact op met onze logopedisten:

Schisis

Een schisis wordt in de volksmond ook wel 'hazenlip' genoemd. Mensen  met een schisis hebben een spleet in de lip, de kaak en/of het gehemelte. Een schisis kan problemen opleveren met eten en drinken, de verstaanbaarheid, de stem en het gehoor. In het ziekenhuis is het schisisteam betrokken bij de onderzoeken en voortgang. De logopedische behandelingen voor mensen met schisis voert Thominde Vleugel-Miedema uit bij Willewiis op de maandag (namiddag).

Parkinson

Parkinson is een ziekte die ontstaat in de hersenen. Iedere patiënt heeft andere symptomen. De meeste mensen kennen Parkinson van de trillende handen. Daarnaast kunnen Parkinsonpatiënten een zachte en hese stem hebben en last hebben van speekselverlies. Ook kunnen er kauw- en slikproblemen ontstaan en kunnen patiënten problemen op het gebied van de spraak en taal ervaren. Patiënten kunnen mompelen en er kunnen woordvindproblemen ontstaan. 

Meestal wordt gewerkt volgens de PLVT (Pitch Limited Voice Treatment), een methode om in relatief korte tijd het spreken beter verstaanbaar te maken.


Kijk voor meer informatie over Parkinson op ParkinsonNet.

Wij hebben een samenwerkingsverband met Nynke Algera logopedie. Nynke is aangesloten bij ParkinsonNet.

Dysartrie

Dysartrie is een spraakstoornis die wordt veroorzaakt door een beschadiging van het zenuwstelsel. Het wordt gekenmerkt door onduidelijke uitspraak, een te zachte en/of hese stem en eentonig of nasaal (door de neus) spreken of een combinatie hiervan. Vaak is er sprake van een verlamming aan één kant van het gezicht. Dysartrie kan veroorzaakt worden door een beroerte (CVA) of een ziekte. Nynke Algera voert deze behandelingen uit.

Meer informatie over Parkinson of dysartrie?

Wij hebben een samenwerkingsverband met Nynke Algera logopedie. De behandelingen door Nynke kunnen plaatsvinden in haar praktijk in Bolsward en op de donderdag in Het Want te Franeker. In Harlingen komt Nynke alleen aan huis, hier heeft zij geen vaste locatie.

Onderwerpen in Logopedie